Podsumowanie organizacji i wyników sprawdzianów przedmiotowych przeprowadzonych

w czasie pierwszego półrocza roku szkolnego 2004/2005

w Szkole Podstawowej nr 1 im. Adama Mickiewicza w Sokółce.

1. Wstęp.

W roku szkolnym 2004/2005 wprowadziliśmy jednolitą formę analizy sprawdzianów przedmiotowych organizowanych w klasach I – VI. Realizując to zadanie posłużyliśmy się arkuszem analizy sprawdzianu przedmiotowego (Załącznik 1).

To opracowanie jest próbą podsumowania sprawdzianów przedmiotowych przeprowadzonych w klasach IV – VI w pierwszym półroczu bieżącego roku szkolnego. Czytając je należy zdawać sobie sprawę z ograniczonych ilości danych, na podstawie których zostało ono sporządzone. To nauczyciele organizujący sprawdziany mają najwięcej informacji na temat planowanych i uzyskanych efektów kształcenia w klasach, w których uczą. To oni mogą odpowiedzieć na wiele pytań nasuwających się po przeprowadzonej analizie wyników.

2. Analiza wyników sprawdzianów przedmiotowych w klasach VI, V i IV.

1. Klasy VI – te.

W klasach VI – tych w pierwszym półroczu roku szkolnego 2004/2005 przeprowadzono łącznie 75 sprawdzianów z języka polskiego, języka angielskiego, historii, matematyki i przyrody. Najwięcej sprawdzianów przeprowadzono w klasie 6c – 14, a najmniej w klasie 6b – 11.

W miesiącu wrześniu sprawdzianów nie zorganizowano. W następnych miesiącach nauki w klasach VI przeprowadzano średnio 19 sprawdzianów miesięcznie, najwięcej w styczniu – 21, najmniej w grudniu – 17. W większości przypadków nauczyciele planując termin sprawdzianu, brali pod uwagę kryterium równomiernego obciążenia obowiązkami uczniów. Wystąpiły jednak przypadki odstępstwa od tej zasady. Przykładem tego jest sytuacja w klasie 6a w grudniu: 15 grudnia 2004 – przyroda, 16 grudnia 2004 – matematyka, 17 grudnia 2004 – język niemiecki. Zdarzały się również przypadki organizowania dwóch sprawdzianów w ciągu jednego dnia. 11 stycznia 2005 roku w klasach 6c, 6e i 6f przeprowadzono sprawdziany z języka polskiego i historii. 19 stycznia w klasie 6e przeprowadzono sprawdzian z matematyki i przyrody. Są to sytuacje niedopuszczalne i w przyszłości nie powinny mieć miejsca.

1. Język polski.

W każdej klasie VI – tej przeprowadzono po dwa sprawdziany z języka polskiego. Pierwszy sprawdzian miał miejsce w listopadzie a drugi w styczniu. Najczęściej powtarzające się umiejętności, z którymi uczniowie mieli problemy, to:

• przestrzeganie norm ortograficznych,

• przestrzeganie norm interpunkcyjnych,

• poprawność stylistyczna,

• określanie form gramatycznych rzeczownika,

• stosowanie form nieosobowych czasownika,

• stopniowanie przymiotników i przysłówków,

• prawidłowe wskazywanie elementów świata przedstawionego w utworze literackim.

2. Historia.

Analizując wyniki sprawdzianów z historii w klasach VI – tych nasuwają się następujące uwagi:

• w każdym sprawdzianie było sporo zadań, które pod względem łatwości okazały się dla piszących zadaniami trudnymi i bardzo trudnymi. Umiejętności, które te zadania badały nie można uznać za opanowane przez uczniów.

• Wyżej przedstawione wyniki sprawdzianów z historii (poza listopadowym sprawdzianem w 6a, listopadowym sprawdzianem 6b i styczniowym w 6f) wykazują, że poziom osiągnięć uczniów w badanych obszarach jest poniżej tego, który można przyjąć jako zadawalający.

3. Matematyka.

Powyższy wykres wskazuje na bardzo duże zróżnicowanie poziomu opanowania badanych umiejętności zarówno w odniesieniu do poszczególnych klas jak i badanych treści. Trudno jest na podstawie zgromadzonych danych podać przyczynę tego zróżnicowania. Przyczyn tego powinni poszukiwać nauczyciele uczący matematyki.

Rozważając przyczyny tego stanu rzeczy należy się zastanowić, czy planując sprawdzian z matematyki w każdej klasie stwarzamy takie same warunki jego przeprowadzenia. Kryterium obiektywności może mieć duży wpływ na wynik sprawdzianu.

Inne pytanie nasuwające się podczas analizy zgromadzonych danych dotyczy ilości sprawdzianów w poszczególnych klasach VI – tych. Najwięcej sprawdzianów przeprowadzono w klasach 6a i 6c – 4, a najmniej w klasach 6b i 6d - 2. Nauczyciele uczący matematyki powinni przedyskutować własne przedmiotowe systemy oceniania.

4. Przyroda.

5. Język niemiecki.

6. Średnie wyniki sprawdzianów.

Na bazie zgromadzonych danych można prognozować rozkład średnich wyników sprawdzianu zewnętrznego w klasach VI – tych w 2005 roku. Rozkład ten może wyglądać tak jak na wykresie powyżej. Przewidywany rozstęp wyników pomiędzy klasą, która sprawdzian napisze najlepiej (klasa 6b) a klasą, która uzyska wynik najniższy (klasa 6d) wyniesie 3,5 punktów. Byłaby to lepsza sytuacja niż w roku 2004, kiedy rozstęp ten wyniósł aż 5,9 punktów.

2. Klasy V – te.

W klasach piątych w pierwszym półroczu tego roku przeprowadzono 53 sprawdziany przedmiotowe. Najwięcej sprawdzianów zorganizowano w październiku (4 sprawdziany w każdej klasie piątej) a najmniej w grudniu.

Planując terminy sprawdzianów przedmiotowych nauczyciele starali się równomiernie rozkładać je w czasie. Należy jednak zastanowić się, czy w przypadku języka polskiego i matematyki, a więc przedmiotów, które występują w planie lekcji w każdym dniu nauki, zasadne jest planowanie sprawdzianów dzień po dniu. Szczególnie dotyczy to sytuacji kiedy w całym tygodniu nauki są tylko te dwa sprawdziany (przykład klasy 5a: 25 listopada 2004 – matematyka, 26 listopada 2004 – język polski).

1. Język polski.

2. Historia.

3. Matematyka.

4. Przyroda.

5. Język angielski.

6. Średnie wyniki sprawdzianów.

W przypadku klas piątych średnie wyniki sprawdzianów przedmiotowych pokrywają się ze średnimi wynikami uzyskanymi przez uczniów w wyniku klasyfikacji śródrocznej.

3. Klasy IV – te.

W klasach czwartych w pierwszym półroczu tego roku przeprowadzono 49 sprawdzianów przedmiotowych. W większości klas zorganizowano po trzy sprawdziany w miesiącu październiku, listopadzie i styczniu i jeden sprawdzian w grudniu.

Sprawdziany organizowane w klasach czwartych były równomiernie rozkładane w czasie. Jednak na uwagę zasługuje przykład klasy 4a w październiku: 20 października 2004 roku – matematyka, 21 października 2004 roku – język angielski i 22 października 2004 roku – przyroda.

Na podkreślenie zasługuje fakt, że wyniki sprawdzianów przeprowadzonych w klasach IV – tych, poza trzema sprawdzianami w klasie 4d, wskazują na co najmniej zadawalający stopień osiągnięć uczniów.

1. Język polski.

2. Historia.

3. Matematyka.

4. Przyroda.

5. Język angielski.

6. Średnie wyniki sprawdzianów.

Tak jak w przypadku klas piątych średnie wyniki sprawdzianów przedmiotowych pokrywają się ze średnimi wynikami uzyskanymi przez uczniów klas czwartych w wyniku klasyfikacji śródrocznej.

3. Uwagi i spostrzeżenia.

1. Wprowadzony sposób analizy ilościowej i jakościowej wyników sprawdzianów przedmiotowych funkcjonuje dobrze. Wszyscy nauczyciele uczący w klasach IV – VI takich przedmiotów jak język polski, historia, matematyka, przyroda, język angielski i język niemiecki dokonują na bieżąco rzetelnej diagnozy przeprowadzonych przez siebie sprawdzianów.

2. Należy sprawdzić i przeanalizować przedmiotowe systemy oceniania z języka rosyjskiego, techniki, wychowania fizycznego, informatyki, plastyki i muzyki pod kątek sposobu okresowego badania osiągnięć edukacyjnych uczniów.

3. Przeanalizować w zespole nauczycieli matematyki przedmiotowe systemy oceniania z tego przedmiotu w klasach szóstych, zwracając uwagę na planowaną ilość sprawdzianów przedmiotowych w ciągu roku.

4. W każdym miesiącu nauki organizowanych jest średnio 3 sprawdziany przedmiotowe w ciągu miesiąca nauki. Planując terminy sprawdzianów w danej klasie należy zadbać o równomierny, nie powodujący nadmiernego obciążenia uczniów, rozkład ich w czasie. Nie dopuszczać do takich sytuacji jak te wskazane w opracowaniu.

5. Organizując sprawdziany przedmiotowe stwarzać wszystkim klasom w miarę równe warunki zewnętrzne do ich napisania.

6. Systematycznie diagnozować przyczyny niepowodzeń edukacyjnych uczniów i robić wszystko aby je na bieżąco, konsekwentnie usuwać.

7. Nauczyciele, którzy korzystają z komputerowego wspomagania w wypełnianiu arkusza analizy sprawdzianu przedmiotowego konsekwentnie pomijają kolumnę 10 w tabeli 1, to jest nie określają stopnia osiągnięć uczniów. Trzeba to naprawić i stosować w przyszłych analizach.

8. Bardzo różnie traktowany jest przez nauczycieli punkt 3 arkusza (uwagi nauczyciela na temat wyników przeprowadzonego sprawdzianu). W tym punkcie należy wskazać na mocne i słabe strony w opanowaniu umiejętności badanych analizowanym sprawdzianem.

9. Starać się nie zapominać o wpisaniu planowanego terminu sprawdzianu do harmonogramu sprawdzianów przedmiotowych.

[MW]