Sokółka – moje rodzinne miasto.



Skąd pochodzi nazwa Sokółka?

Podobno bardzo chętnie przebywała tu królowa Bona, żona króla Zygmunta Starego. Lubiła polowania z sokołami w okolicznych puszczach. Według legendy nazwa miasta pochodzi właśnie od nazwy tych ptaków.


Tragiczny wypadek rycerza

W miejscu gdzie dzisiaj jest miasto Sokółka dawno temu była ogromna i rozległa puszcza. Żyły w niej różne zwierzęta: tury, niedźwiedzie, lisy, wilki i wiele innych gatunków. Rycerze bardzo lubili polować i często urządzali polowania. Szczególnie upodobali sobie polowania na tury. Właśnie na jednym z takich polowań wydarzył się tragiczny wypadek. Zginął jeden z rycerzy. Został on stratowany przez tura.


Historia Sokółki:

  1. XV wiek - istnienie grodu myśliwskiego

  2. 1524 - pierwsze wzmianki

  3. 1608 - nadanie praw miejskich

  4. II połowa XVIII wieku- sprowadzenie przez A. Tyzenhauza rzemieślników - rozbudowa miasta

  5. 1795 - miasto pod zaborem pruskim

  6. 1807 - miasto w granicach Rosji

  7. XIX wiek - ośrodek targów, rzemiosła i drobnego przemysłu

  8. 1807-1975 - miasto siedzibą powiatu


Pierwsze wzmianki o Sokółce notowane są w kronikach XV-wiecznych. Była ona wtedy wsią królewską, aż do 1609 r. kiedy to król Zygmunt III Waza nadał prawa miejskie. Poważnemu zniszczeniu uległa Sokółka podczas najazdu szwedzkiego. W XVIII wieku za panowania króla Jana III Sobieskiego rozwinęło się w okolicach Sokółki osadnictwo tatarskie. W 1679 roku na pustych włókach niektórych wsi osiedleni zostali zbuntowani żołnierze tatarscy, którym nadano ziemię w zamian za zaległy żołd. Otrzymali też wolność religijną i zobowiązani zostali do „stałej posługi wojennej”. Do czasów obecnych w Sokółce i niektórych wsiach zamieszkują ich potomkowie.

Działalność podskarbiego Litewskiego Antoniego Tyzenhauza w drugiej połowie XVIII wieku przyczyniła się do rozbudowy miasta Sokółka. Osadził tu rzemieślników, zabudował pięknie rynek i wyniósł osadę do godności miasteczka.

Po III rozbiorze Polski Sokółka znalazła się  w zaborze pruskim a od roku 1807 na mocy traktatu rosyjsko-pruskiego w Tylży miasto włączono w skład imperium rosyjskiego. Ważnym wydarzeniem był rok 1862, kiedy Sokółkę "przecięła" linia kolejowa Wiedeń - Warszawa - Sankt Petersburg. W tym okresie w mieście był kościół katolicki, murowana cerkiew, drewniana synagoga, cztery żydowskie domy modlitwy i 61 sklepów i kramów. Po uzyskaniu niepodległości Sokółka znalazła się, od roku 1919, w II Rzeczypospolitej. Liczyła wtedy około 6000 mieszkańców. Była siedzibą władz powiatowych, starostwa, licznych urzędów i instytucji. Miasto stanowiło ważny ośrodek gospodarczy i kulturalno-oświatowy. Stacjonował tutaj również garnizon wojskowy.

Po wybuchu II wojny światowej w dniu 17 września 1939 r., na mocy paktu Ribbentrop – Mołotow, Sokółka włączona została do ZSRR. W latach 1941-1944 miasto znajdowało się pod okupacją niemiecką. Utworzono wtedy getto żydowskie. Przy likwidacji getta około 4 tys. żydów wywieziono, w większości do obozu zagłady w Treblince i tam wymordowano.

Sokółka do dziś jest miastem powiatowym.


Zabytki miasta:

Główne zabytki Sokółki to neoklasyczny kościół św. Antoniego z 1848 r. oraz prawosławna cerkiew św. Aleksandra Newskiego z pięknym ikonostasem i obrazem „Ostatniej wieczerzy”. W mieście jest muzeum, gdzie utworzono ciekawy dział dotyczący kultury tatarskiej. Ważnym zabytkiem jest również budynek Szkoły Podstawowej nr 1 im. Adama Mickiewicza. W okolicach Sokółki, w miejscowości Bohoniki znajduje się Meczet oraz cmentarz muzułmański.


Muzeum Społeczne Ziemi Sokólskiej

Muzeum jest jedną z form działalności Sokólskiego Ośrodka Kultury. Jego początki sięgają lat 80 - tych. W ciągu 20 lat w trzech działach: historycznym, tatarskim i etnograficznym udało się zebrać blisko dwa tysiące eksponatów i dokumentów obrazujących dzieje Sokólszczyzny.


Szkoła Podstawowa nr1 im. Adama Mickiewicza

Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Adama Mickiewicza w Sokółce istnieje od 1918 r. Budynek szkoły, w którym uczą się obecnie klasy I - III wybudowany został w 1912 r. i służył jako rosyjskie gimnazjum. W szkole obowiązywał język rosyjski, a nauka rozpoczynała się modlitwą kończącą się słowami: "Boże, cara chrani". Jednym z uczniów tej szkoły był Józef Zdanowicz, późniejszy wieloletni ksiądz w Sokółce. W 1933 roku został wybudowany przez społeczeństwo sokólskie drugi budynek szkoły na tym samym placu. Był to gmach piętrowy, murowany, miał kanalizację, zainstalowano natryski, dach płaski cementowy, na którym projektowano urządzenie basenu kąpielowego.


Cerkiew Prawosławna pod wezwaniem Aleksandra Newskiego



Cerkiew usytuowana w środkowej części rynku, zbudowana ok. 1830 r. Budynek murowany otynkowany, na planie krzyża Greckiego z kopułą naprzecięciu naw z wieżą. Wnętrze z jednokondygnacyjnym ikonostasem, a nad nim „Ostatnia Wieczerza” i opuszczony obraz Matki Boskiej w ramionach pochodzących z Ławy Poczajowskiej. Jedna z ikon malowana na desce pochodzi z XVI wieku.


Kościół Katolicki pod wezwaniem Św. Antoniego



Kościół w stylu neoklasycznym, pochodzi z 1845 r. usytuowany jest na szczycie niewielkiego wzniesienia. Po przebudowie w latach 1901-1904 posiada 5 naw i 2 boczne kaplice pokryte kopułami. Na obu narożach fasady znajduje się kolumnada z parzystymi kolumnami toskańskimi zakończonymi attyką z posągami czterech ewangelistów. Zwracają uwagę bogate ołtarze oraz malowidła i obrazy.


Muzułmański Meczet w Bohonikach



Meczet i cmentarz muzułmański w Bohonikach z XVIII wieku - znajduje się na tak zwanym „Szlaku Tatarskim”. Jest to jeden z trzech meczetów w Polsce.


SP1 środa, 10 maja 2006

Opracowanie: Anna Dobreńko klasa 5a