PROGRAM ZAJĘĆ Z WYCHOWANIA DO ŻYCIA W RODZINIE
DLA KLAS V – VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ
PROGRAM ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH W KLASACH V - VI
WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE
CELE EDUKACYJNE :
ukazanie wartości rodziny w życiu osobistym człowieka,
pomoc w przygotowaniu do przemian okresu dojrzewania.
TREŚCI OGÓLNE
Podstawowe funkcje rodziny z podkreśleniem miejsca dziecka w rodzinie.
Przekaz wartości i tradycji w rodzinie, wspólne świętowanie, spędzanie wolnego czasu.
Więź rodzinna, związki uczuciowe i inne relacje w rodzinie; konflikty i ich rozwiązywanie.
Macierzyństwo i ojcostwo. Podstawowa wiedza dotycząca budowy i funkcjonowania układu rozrodczego człowieka.
Ciąża, rozwój dziecka przed urodzeniem, poród, przyjęcie dziecka jako nowego członka rodziny.
Różnice i podobieństwa między chłopcami i dziewczętami. Identyfikacja z własną płcią. Akceptacja i szacunek dla ciała.
Zmiany fizyczne i psychiczne okresu dojrzewania. Zróżnicowanie, indywidualne tempo rozwoju.
Higiena okresu dojrzewania.
Prawo człowieka do intymności i ochrona tego prawa; postawy asertywne.
Istota koleżeństwa i przyjaźni, wzajemny szacunek, udzielanie sobie pomocy, współpraca, empatia.
Mass media : zasady i kryteria wyboru czasopism, książek, filmów i programów TV.
Odpowiedzialność za własny rozwój - samo wychowanie.
ILOŚĆ GODZIN I PODZIAŁ NA GRUPY
Zajęcia z Wychowania do życia w rodzinie powinny być realizowane na 14 godzinach (9 spotkań wspólnych i 5 z podziałem na grupy).
Udział ucznia w zajęciach nie jest obowiązkowy i odbywa się za zgoda rodziców.
Zajęcia nie podlegają ocenie i nie wpływają na promocję do klasy programowo wyżej, ani na ukończenie szkoły przez ucznia.
MATERIAŁ NAUCZANIA, TEMATYKA I TREŚCI
KLASA V
WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE
Rodzina w życiu człowieka : pojęcie rodziny i znaczenie rodziny, podstawowe jej funkcje z podkreśleniem miejsca dziecka w rodzinie;
Poznanie dziejów swojej rodziny, tworzenie drzewa genealogicznego;
Rola ojca i matki w życiu rodzinnym – tradycja i nowoczesność. Autorytet rodziców i dziadków. Klasyczny model rodziny.
Rodzicielstwo jako jeden z podstawowych celów małżeństwa.
Różnice i podobieństwa między dziewczętami i chłopcami. Identyfikacja z własną płcią.
Akceptacja i szacunek dla siebie. Prawo człowieka do intymności, możliwości i formy jej ochrony.
Podstawowa wiedza dotycząca budowy i funkcjonowania układu rozrodczego człowieka. Odmienność ról kobiety i mężczyzny; ciąża i rozwój dziecka przed urodzeniem; poród.
Wiedza o zmianach fizycznych, psychicznych i społecznych okresu dojrzewania; higiena fizyczna i psychiczna okresu dojrzewania. Problemy okresu dojrzewania.
Odpowiedzialność za wypowiadane słowa. Kultura słowa. Umiejętne korzystanie z czasopism i książek – zasady i kryteria wyboru.
Koleżeństwo i przyjaźń; wzajemny szacunek; udzielanie sobie pomocy; empatia.
rozumienie funkcji i roli rodziny w życiu każdego człowieka;
prawidłowy kontakt dziecka z rodzicami i rodzeństwem;
rozumienie znaczenia pozytywnych uczuć w rodzinie niezbędnych w prawidłowym rozwoju psychiki dziecka;
uczenie się, okazywanie uczuć w rodzinie, grupie rówieśniczej, w otoczeniu;
rozumienie konfliktów rodzinnych i próby ich rozwiązywania;
przygotowanie siebie do dojrzewania;
akceptacja siebie, swojego ciała i umysłu;
aktywne, pozytywne uczestniczenie w życiu rodziny.
ATERIAŁ NAUCZANIA, TEMATYKA I TREŚCI
KLASA VI
WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE
Wspólnota rodzinna i zachodzące w niej relacje; uwarunkowania dobrego kontaktu, empatia umiejętność słuchania i wybaczania, rezygnacja z agresji;
Dom jako miejsce, do którego się chętnie wraca. Tworzenie atmosfery ciepła domowego; współodczuwanie, współzrozumienie, współdziałanie, szacunek i miłość.
Zasady postępowania w sytuacjach konfliktowych, rozpoznawanie sytuacji konfliktowych i próby ich rozwiązywania. Konflikty pokoleń: rodzice - dzieci. Rola rodziny w kształtowaniu hierarchii wartości :
wychowanie w rodzinie,
współdziałanie i współpraca z członkami rodziny,
miłość mobilizująca do rozwoju.
Przekaz wartości i tradycji w rodzinie, wspólne świętowanie, spędzanie wolnego czasu.
Różnice między chłopcami i dziewczętami ujawniające się w różnych aspektach życia. Konsekwencje wynikające z tych różnic. Identyfikacja, akceptacja i szacunek dla własnej płci.
Higiena okresu dojrzewania. Zasady prowadzenia zdrowego trybu życia
Własna intymność fizyczna i psychiczna; dobrze rozumiana wstydliwość jako wartość chroniąca intymność w dziedzinie seksualnej; postawy ascetyczne.
Relacje międzyosobowe i ich znaczenie; grupa rówieśnicza, koleżeństwo. Korzyści i zagrożenia jakie niosą ze sobą związki koleżeńskie; presja grupy a umiejętność odmawiania
Rozsądne gospodarowanie pieniędzmi; jak planować wydatki i jak oszczędzać? Znaczenie pieniądza pośród innych wartości.
Mass media - umiejętne korzystanie z filmów - zasady i kryteria wyboru. Rola reklamy - rozwój krytycznego spojrzenia na świat przedstawiony przez reklamy.
Odpowiedzialność za własny rozwój - samowychowanie.
OSIĄGNIĘCIA
prawidłowe funkcjonowanie ucznia w życiu rodziny;
określenie swojej roli w rodzinie;
pomoc w rozwiązywaniu codziennych problemów i różnych konfliktów;
podejmowanie rozmów o uczuciach z rodzicami i okazywanie pozytywnych uczuć w rodzinie i środowisku ucznia;
dostrzeganie związku między poprawnym życiem rodzinnym a prawidłowym rozwojem psychiki człowieka;
przygotowanie siebie do dojrzewania;
akceptacja siebie do dojrzewania;
akceptacja swojego ciała i zmian w rozwoju ciała, umysłu i duchowości,
aktywne, pozytywne uczestnictwo w życiu rodziny.
METODY I TECHNIKI PRACY
praca w małych grupach;
drama - symulacja ról;
technika pracy w parach;
pogadanka;
wykład;
dyskusja;
metoda „Burzy mózgów”;
metoda „Karo”;
technika zdań niedokończonych;
fotoekspresja;
metoda sytuacyjna;
metoda „Śnieżnej kuli”;
film dydaktyczny;
wywiad;
spotkanie z gościem;
skrzynka pytań;
wycieczki.
LITERATURA
Król T., Maśnik K., Węglarczyk G., ”Wychowanie do życia w rodzinie” - Program nauczania dla klas V - VI Szkoły podstawowej. Kraków : Rubikon, 1999
Komorowska - Pudło M., Kowalczyk G., ”Program zajęć edukacyjnych z wychowania do Życia w rodzinie”- ”Pełnia” - dla klas V i VI Szkoły Podstawowej”. Szczecin: Oficyna Wydawnicza ROKP ZCE, 1999
WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE
ROZKŁAD MATERIAŁU DLA KLASIE V
l.p. |
Temat lekcji |
Cele ogólne |
Treści |
Uwagi |
1. |
Rodzina w życiu człowieka. |
- uświadomienie roli rodziny w życiu człowieka; - wzmocnienie poczucia więzi z rodziną; - zrozumienie własnego miejsca w rodzinie. |
1. Pojęcie rodziny i jej znaczenie. 2. Podstawowe funkcje rodziny z podkreśleniem miejsca dziecka w rodzinie. 3. Poznanie dziejów swojej rodziny.
|
|
2. |
I wy studiujecie w ”Akademii Dobra”. |
- uświadomienie ponadczasowości rodziny – domu jako przestrzeni, gdzie buduje się więź; - rodzina jako miejsce socjalizacji młodego człowieka. |
1. Dom, jako miejsce o swoistym mikroklimacie. 2. Dom jako : ”uczelnia”, gdzie studiuje się empatię, altruizm, przyjaźń, zrozumienie, miłość, zaufanie itd. – miejsce, gdzie wszyscy uczą się nawzajem od siebie. |
Projekcja filmu ”Akademia Dobra” |
3. |
Wspólnie tworzymy naszą rodzinę. |
- uświadomienie roli poszczególnych członków rodziny - podkreślenie i wzmocnienie roli rodziców. |
1. Rola ojca i matki w życiu rodzinnym, tradycja i nowoczesność. 2. Autorytet rodziców i dziadków. 3. Klasyczny model rodziny. |
Projekcja filmu ”Na co dzień i od święta” |
4. |
Rodzicielstwo : Mama, Tata, ja i ... |
- rodzicielstwo jako jeden z podstawowych celów małżeństwa - dostarczenie podstawowej wiedzy o budowie i funkcjonowaniu układu płciowego męskiego i żeńskiego. |
1. Dziecko jako wartość w życiu małżeństwa. 2. Budowa i funkcjonowanie układu płciowego męskiego i żeńskiego. 3. Wspólna odpowiedzialność mężczyzny i kobiety za poczęcie dziecka. |
|
5. |
Rodzi się człowiek. |
- kształtowanie pozytywnych odniesień do macierzyństwa - ukazanie piękna wewnątrzmacicznego okresu rozwoju dziecka. |
1. Rozwój człowieka od zapłodnienia do porodu. 2. Poród jako zadanie dla kobiety. |
Fragmenty filmu ”Widziane z ukrycia” |
6. |
Od poczęcia do narodzin - historia Jasia. |
- uświadomienie uczniom, że życie człowieka zaczyna się od poczęcia - ukazanie specyfiki rozwoju prenatalnego dziecka - wzbudzenie szacunku wobec nowego życia. |
1. Zapłodnienie, poczęcie 2. Psychofizyczny rozwój w łonie matki. 3. Szacunek wobec nowego życia. |
Prezentacja przeźroczy ”Mama, Tata, ja i ...” |
7. |
Dojrzewanie: co się ze mną dzieje ? |
- uświadomienie ucz. wielopłaszczyznowości procesu dojrzewania - zaznajomienie z podstawowymi przejawami procesu dojrzewania biologicznego i psychicznego. |
1. Różnice i podobieństwa między dziewczętami i chłopcami. 2. Identyfikacja z własną płcią. 3. Wiedza o zmianach fizycznych i psychicznych okresu dojrzewania.
|
|
8. |
Czasopisma młodzieżowe - marzenia i rzeczywistość.
|
- uwrażliwienie uczniów na konieczność kontrolowania swojej wypowiedzi; - kształtowanie krytycyzmu wobec dostępnych czasopism. |
1. Odpowiedzialność za wypowiadane słowa. 2. Kultura słowa. 3. Umiejętne korzystanie z czasopism i książek - zasady i kryteria wyboru. |
|
9. |
W kręgu kolegów i koleżanek. |
- uwrażliwienie na potrzeby kolegi i koleżanki; - wzmocnienie umiejętności nie poddawania się presji klasowej „elity” - kształtowanie pozytywnych cech osobowości. |
1. Koleżeństwo i przyjaźń. 2. Wzajemny szacunek, udzielanie sobie pomocy, empatia. 3. Cechy dobrego kolegi, przyjaciela. |
|
10/ 11 |
Trudny okres dojrzewania. |
- pogłębienie wiedzy uczniów o okresie dojrzewania - rozwianie obaw i niepokojów odnośnie własnego rozwoju. |
1. Higiena fizyczna i psychiczna okresu dojrzewania. 2. Problemy okresu dojrzewania. |
Lekcja z podziałem na grupę chłopców i dziewcząt |
12. |
Rola kobiety w życiu rodzinnym. |
- wzbudzenie refleksji nad rolą matki i babci w życiu rodzinnym. |
1. Praca zawodowa matek - kataklizm czy dobrodziejstwo. 2. Tata w fartuchu - czy władca zdetronizowany ?, śmieszny ? 3. Babcia pomocnicą mamy. |
Lekcja dla grupy dziewcząt |
13. |
Rola ojca i dziadka w życiu rodzinnym. |
- uświadomienie, że ojciec i dziadek są osobami, które wprowadzają w świat, chcą chronić przed złem, nauczyć żyć - wzmocnienie autorytetu ojca i dziadka. |
1. Ojciec i dziadek przewodnikami w poznawaniu świata. 2. Czas rozmowy z ojcem i dziadkiem – czasem zyskanym. |
Lekcja dla grupy chłopców |
14/ 15 |
Sfera intymności – sferą bezpieczeń-stwa |
- uzmysłowienie, że wstydliwość w naturalny sposób broni godność osobistej; - uświadomienie konieczności ostrożnych zachowań w nawiązywaniu kontaktów z obcymi ludźmi. |
1. Prawo człowieka do intymności, możliwości i formy jej ochrony. |
|
16/ 17 |
Co to znaczy, że jestem człowiekiem? |
- ukazanie istotnego znaczenia ciała człowieka; - ukazanie co jest istotą człowieczeństwa. |
1. Wychowanie do człowieczeństwa jako cel potrzebny i niezbędny. 2. Nierozerwalny związek ciała człowieka z psychiką. |
Lekcja z podziałem na grupę chłopców i dziewcząt |
18/ 19 |
Film mojego życia. |
- uświadomienie, że w każdym ludzkim życiu są chwile radosne i smutne, ale w pamięci staramy się zachować wspomnienia radosne. |
1. Najważniejsze wydarzenia w życiu człowieka. 2. „Niezwykły filmowiec” - gra planszowa z programu E.W. Papis „Życie i miłość”. |
Lekcja z podziałem na grupę chłopców i dziewcząt |
WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE
ROZKŁAD MATERIAŁU DLA KLASIE VI
l.p. |
Temat lekcji |
Cele ogólne |
Treści |
Uwagi |
1. |
Dom moich marzeń. |
- podkreślenie istoty atmosfery domu rodzinnego w tworzeniu duchowego klimatu.
|
1.Dom, jako miejsce, do którego chętnie się wraca. 2.Tworzenien atmosfery „ciepła domowego”, współodczuwanie, współzrozumienie, współdziałanie, szacunek i miłość . |
|
2. |
Wspólnota rodzinna i zachodzące w niej relacje. |
- uzmysłowienie potrzeby budowania domowego mikroklimatu oraz kontrolowania własnych słów, gestów, itd.. |
1. Relacje zachodzące w rodzinie - uwarunkowanie dobrego kontaktu, empatia i umiejętność słuchania i wybaczania. Rezygnacja z agresji.
|
|
3. |
Konflikt pokoleń – mit, czy rzeczywis-tość ? |
- nauka rozwiązywania konfliktów przez umiejętne postępowanie; - pomoc w nawiązywaniu prawidłowych relacji z rodzicami. |
1. Zasady postępowania w sytuacjach konfliktowych. 2. Rozpoznawanie sytuacji konfliktowych i próby ich rozwiązywania. |
Projekcja filmu „Trudna sztuka rozmawiania". |
4. |
Umiejętność świętowania. |
- uzmysłowienie naszych korzeni kulturowych, religijnych i rodzinnych; - współuczestnictwo w przygotowaniu do świąt i w świętowaniu. |
1. Przekaz wartości i tradycji w rodzinie, wspólne świętowanie, spędzanie wolnego czasu. |
|
5. |
Odmienność płci – urokiem i wzajemnym uzupełnianiem się. |
- uświadomienie różnic między chłopcami i dziewczętami; - konsekwencje wynikające z tych różnic. |
1. Różnice między chłopcami i dziewczętami ujawniające się w różnych aspektach życia. 2. Konsekwencje wynikające z tych różnic. 3. Identyfikacja, akceptacja i szacunek dla własnej płci. |
Projekcja filmu „Do progu dojrzewania". |
6. |
Ja w grupie rówieśniczej. |
- uzmysłowienie roli grupy rówieśniczej w relacjach międzyosobowych. |
1. Relacje międzyosobowe i ich znaczenie. 2. Rola grupy rówieśniczej w życiu młodego człowieka. 3. Presja grupy a umiejętność odmawiania. |
Projekcja filmu „Nie jestem sam". |
7. |
Blaski i cienie koleżeństwa. |
- uświadomienie uczniom istnienia wpływu grupy koleżeńskiej na zachowanie człowieka; - wzmocnienie pozytywnych relacji w zespole klasowym. |
1. Istota koleżeństwa. 2. Korzyści i zagrożenia jakie niosą ze sobą związki koleżeńskie. |
|
8. |
Rozsądne gospodarowa-nie pieniędzmi. |
- nauka rozsądnego wydawania pieniędzy i zrozumienie konieczności ich oszczędzania.
|
1. Rozsądne gospodarowa-nie pieniędzmi. 2. Znaczenie pieniądza pośród innych wartości. |
Gra dydakt. „Hierarchiza- cja wartości” |
9. |
TV – konkurentką naszej wyobraźni. |
- uzmysłowienie ucz. konieczności selekcjonowania i wyboru programów TV. |
1. Umiejętne korzystanie z filmów – zasady i kryteria wyboru. 2. Rola reklamy – rozwój krytycznego spojrzenia na świat przedstawiony przez reklamy. |
|
10/ 11 |
Jestem Adamem ... Jestem Ewą... |
- uzmysłowienie różnic wynikających z odmienności płci - akceptacja własnej płci. |
1. Podobieństwa i różnice między chłopcami i dziewczętami w wyglądzie i osobowości. Zaakceptowanie tych różnic. |
Lekcje z podziałem na grupę chłopców i dziewcząt. |
12/ 13 |
Tajemnice męskości. Tajemnice kobiecości. |
- poznanie praw rządzących ludzką płodnością; - pogłębienie wiedzy uczniów o procesie dojrzewania. |
1. Dojrzewanie jako proces złożony. 2. Własny rozwój i akceptacja zmian w nim zachodzących. |
Lekcje z podziałem na grupę chłopców i dziewcząt. |
14/ 15 |
Higiena okresu dojrzewania. |
- kształtowanie prawidłowych nawyków higienicznych; - ukazanie potrzeby prowadzenia zdrowego trybu życia. |
1. Higiena okresu dojrzewania. 2. Zasady prowadzenia zdrowego trybu życia. |
Lekcje z podziałem na grupę chłopców i dziewcząt. |
16/ 17 |
Moje ciało zasługuje na szacunek. |
- kształtowanie u uczniów szacunku dla własnego ciała; - zwrócenie uwagi na potrzebę intymności każdego człowieka. |
1.Własna intymność fizyczna i psychiczna. 2. Dobrze rozumiana wstydliwość jako wartość chroniąca intymność w dziedzinie seksualnej. 3. Postawy ascetyczne. |
Lekcje z podziałem na grupę chłopców i dziewcząt. |
18/ 19 |
Uczę się poznawać siebie. |
- ukazanie wewnętrznego bogactwa człowieka; - wskazanie na metody i sposoby poznawania siebie; - uzmysłowienie istoty akceptacji siebie. |
1. Sposoby i metody poznawania siebie. 2. Odpowiedzialność za własny rozwój i samowychowanie. |
Lekcje z podziałem na grupę chłopców i dziewcząt. |
Opracowała: mgr Krystyna Grzesik.